vrijdag 31 augustus 2007

Recensie 'heb LEF, durf te veranderen'


Het boek 'Heb lef, durf te veranderen' van Tica Peeman gaat over veranderen. Meer in het bijzonder: hoe de lezer stapsgewijs verandering kan vormgeven en vooral hoe hij of zij het kan volhouden. Het centrale thema daarbij is 'lef'. Lef omdat veranderingen tegennatuurlijk zijn. en omdat lef noodzakelijk is om patronen te durven doorbreken. 'Lef' is voor iedereen die wil veranderen. Voor iedereen die daar maar niet aan begint of afhaakt, een andere aanpak wil weten, het gestructureerd wil doen, of zijn of haar eigen weerstand wil leren kennen.

De boodschap van Peeman is: veranderen is lastig, maar het kan wel! In de euforie van veel zelfhulpboeken kun je als lezer vroeger of later toch blijven steken in goede voornemens voor 'later'. Peeman begeleidt de lezer bij het écht doen in plaats van blijven steken in uitstelgedrag, excuses en vervolgens de frustratie dat het wéér niet gelukt is. Vooropgesteld natuurlijk dat iemand echt wil veranderen en daar echt wat voor over heeft. 'Lef' van Peeman onderscheidt zich van veel andere zelfhulpboeken door de aandacht voor persoonlijke leerstijlen volgens de theorie van Kolb. Weten hoe je leert (er is ook een test opgenomen) is de basis om verandering aan te pakken op de manier die bij jou past.

Tica Peeman verdeelt het veranderingsproces in zeven stappen:1. (h)erkennen van probleem of wens;2. doelen stellen;3. creativiteit: inventariseren van ideeën om de weg tussen probleem en resultaat te bepalen;4. plan van aanpak;5. toepassen: dus doen én volhouden;6. bijsturen en bestendigen;7. genieten van je bereikte resultaat.Het onderkennen van een probleem beschrijft Peeman aan de hand van de zogenaamde Cirkel van Acht: 'Denken in Problemen' of 'Kijken in Kansen'. Kies je ervoor in de slachtofferrol te blijven? Of kies je ervoor er iets aan te doen? Bij de probleemverkenning neemt ze de lezer bij de hand om door het uitspinnen van voorbeeldvragen de dialoog met zichzelf aan te gaan. Het stellen van doelen behandelt zij vanuit de flow-theorie. Het is verademend om te zien dat Peeman de SMART-criteria niet hanteert als een doel op zich maar als onderdeel van de flow-theorie. Dit komt de creativiteit ten goede. De SMART-criteria worden vaak als een keurslijf ervaren. Met oefeningen als visualisering en 'de wondervraag' maakt zij het stellen van doelen tot een creatief en leuk proces, dus meer dan alleen een techniek. Die lijn zet Peeman voort bij de verschillende technieken om ideeën te verzamelen en vervolgens te selecteren.

Wie wil veranderen, loopt een grote kans op een terugval. Soms is het verleidelijk om het maar helemaal op te geven. De meeste zelfhulpboeken staan boordevol euforische retoriek, en houden niet of slechts marginaal rekening met terugval. Peeman doet dat wel. Zij besteedt veel aandacht aan het loslaten van oud, vertrouwd gedrag, aan faalangst, en aan de zelfdiscipline die nodig is om door te zetten. Doen! En blijven doen!Aan de hand van voorbeelden, relevante modellen en praktische oefeningen stimuleert ze de lezer aan om daadwerkelijk aan de slag te gaan met datgene wat hij of zij graag zou willen veranderen.

Peeman vlecht bestaande theorieën en modellen aaneen tot een logisch en samenhangend geheel. Zo behandelt ze onder meer de theorieën van Kolb, (leerstijlen), Csikszentmihalyi (flow-theorie), De Bono (lateraal denken), Ofman (kernkwaliteiten), en Ellis (Rationeel Emotieve Therapie). Het boek biedt de lezer overzichtelijke, concrete kaders als hulpmiddel om jezelf te committeren. Peeman schrijft vlot. Ze praat tegen de lezer en het kost weinig moeite om je voor te stellen dat ze als trainer voor je staat. Zij vertaalt haar product, de training 'heb LEF', met veel verve. Het zou mij daarom niet verbazen als het boek ook in audio wordt uitgebracht.

De voorbeelden gaan over persoonlijke vragen én organisatievraagstukken. Ik vind dat zelf wat verwarrend. Persoonlijke vragen over assertiviteit, presenteren, vriendschap of stoppen met roken zijn voor mij andersoortige vragen dan bijvoorbeeld vraagstukken over cultuurverandering of reorganisatie. Dit soort vragen is toch van een andere orde; ze zijn complexer en lastiger te beïnvloeden. Wat mij betreft zou een onderscheid naar doelgroep, probleem en aanpak duidelijker zijn. Maar wie echt wil werken aan verandering zal zich hierdoor niet laten afleiden. 'Heb lef, durf te veranderen' is een enthousiasmerend boek dat gaat over een goed begin en dan het échte werk!

Drs. Hilde Veraart-Maas, organisatiesocioloog, is zelfstandig gevestigd bij Veraart Interim Management en Organisatieadvies in Leidschendam. Zij is gespecialiseerd in human resources beleid, communicatietraining en coaching. Zij is RegisterCoach© NOBCO. In 2001 schreef zij 'Werken aan deeltijd, deeltijdwerk in een resultaatgerichte cultuur'. In 2006 verscheen haar tweede boek: 'Socratisch Coachen'. Meer informatie vindt u op www.veraart.org en www.socratischcoachen.nl.

Geen opmerkingen: