Hoofdstuk 4: van angst naar vertrouwen
‘Dat kan hier niet’, ‘al zo vaak geprobeerd’, ‘dan gaat het mis’. Zomaar een paar uitspraken die vanuit angst komen. Angst beperkt ons, houdt ons klein, maakt zelfs depressief. Tegelijkertijd laten we ons wel vaak en veel leiden door angst. Als je goed naar angst kijkt dan zie je dat het niets is, het bestaat nog geeneens. Angst is altijd een emotie die ons waarschuwt voor iets wat er nog niet is. Het oude leiderschap is gebaseerd op angst en dus op een negatieve verwachting over dat wat gaat komen. Vertrouwen, de positieve variant op angst, is in zekere zin ook niets. Het is een positieve verwachting over wat gaat komen. In die zin is het een dubbeltje op zijn kant ; je kijkt positief naar dat wat gaat komen of negatief, de keuze lijkt aan jou. Oud leiderschap komt uit de tijd dat de wereld nog maakbaar en beheersbaar leek. Het was toen mogelijk om zoveel mogelijk fouten uit te bannen en dus alles te controleren. Het leiderschap van die tijd was gebaseerd op beheersing en effectiviteit. Want als je alles kunt beheersen dan is de enige uitdaging nog om alles sneller en efficiënter te maken. Die wereld hebben we verlaten. We leven nu in een wereld die niet meer te voorspellen is, die continu verandert. Om daarin te leven en te overleven is ruimte nodig. Ruimte om te kunnen manoeuvreren en te kunnen reageren op wat er gebeurt. Die ruimte kun je niet controleren, maximaal kun je de contouren controleren van de manoeuvreerruimte. Wat mensen binnen die kaders doen, is aan hen. En om die ruimte goed in te vullen, hebben zij vertrouwen nodig. Vanuit vertrouwen laten we los en geven we ruimte. Vanuit angst bemoeien we ons met dingen en mensen en denken we in beperkingen.
Deze nieuwe wereld gaat om het opzoeken en het gebruikmaken van de mogelijkheden die de wereld en de mensen daarin ons bieden. Vertrouwen gaat uit van een positief mensbeeld; vertrouwen dat de ander iets goeds gaat doen. Onbewust neigen we echter naar wantrouwen; uit onderzoek blijkt dat we vijf keer meer waarde hechten aan negatieve signalen dan aan positieve signalen. Deze neiging komt nog uit de tijd dat negatieve signalen levensgevaarlijk konden zijn en dat het dus belangrijk was om daar veel aandacht aan te besteden; bijvoorbeeld simpelweg omdat een wild dier klaarstond om je op wilde eten. Het is dus niet voor de hand liggend om voor vertrouwen te kiezen. Dit betekent dat vertrouwen altijd een bewuste keuze verondersteld. Een keuze die continu alertheid vraagt, omdat we neigen in onbewuste patronen te stappen en dus in wantrouwen. Tegelijkertijd kunnen we niet anders, omdat controle en wantrouwen niet meer houdbaar zijn in deze wereld. Vertrouwen is een ‘moetje’ aan het worden, maar wel een leuke!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten