‘Leiderschap: de uitdaging tussen ambitie(s) en realiteit in tijden van crisis’

Ik scoor hoog op ambitie, dat is een gemeten feit. Of ik realistisch ben is maar de vraag. Laat staan of ik daar een goede balans tussen aan kan brengen. Ik geloof wel met hart en ziel in leiderschap. Ik geloof dat leiderschap leidt tot minder lijderschap en daarmee tot een mooiere wereld. Zolang ik leef geloof ik daarmee ook in mogelijkheden, dat dingen lukken als je maar je best doen. En dat je dat dus moet doen: je best. En veel dingen zijn goed gelukt, al zeg ik het zelf: een stichting die uitdagende, grensverleggende vakanties organiseert voor jonge mensen met een lichamelijke handicap, een bedrijf waar veel vertrouwen is, we deelnemers trainen om veel leiderschap te laten zien door dat zelf zoveel mogelijk van te laten zien, twee prachtige jongens, drie boeken, een huis vlakbij het strand, lieve vrienden en een hoop surfplanken.

Er is ook veel niet gelukt, tot mijn stomme verbazing. Hard werken bleek niet altijd genoeg. Leiderschap is niet zo moeilijk als de zon schijnt, de economie bloeit en je jezelf goed voelt. Maar vaak gaat het niet zo. Dan valt het weer tegen, breekt een crisis aan en heb je een offday. Leiderschap gaat juist om die momenten, is me steeds duidelijker geworden. Hou je dan je rug recht? Durf je dapper te zijn? Durf je dan jezelf te laten zien, je eigen koers te blijven varen?

In 2010 ging het slecht met mijn bedrijf. Heel slecht. De economie viel tegen en ingecalculeerde grote opdrachten bleven uit. En ik had het niet goed gedaan de jaren ervoor. Financieel had ik mijn bedrijf niet gezond gemaakt. Te weinig winst gedraaid en dus geen reserves opgebouwd om de tegenvallers op te vangen. Het leidde ertoe dat ik vijf geweldige mensen moest ontslaan. Het werd een zwarte zomer voor hen en voor mezelf.

Ik had net daarvoor een boek over vertrouwen en transparantie geschreven en vond dus niet dat ik mooi weer moest spelen naar de buitenwereld toe. Na overleg met mijn collega’s schreef ik over onze situatie en bracht dat naar buiten via een blog en twitter. Ik vond het misschien wel het spannendste wat ik ooit heb gedaan… De reacties waren overweldigend en erg troostrijk. In die donkere dagen was het mooi om te ervaren dat kwetsbaarheid en openheid tot mooie dingen leidden.

Het afgelopen jaar stond in het teken van mijn nieuwe boek: ‘Nieuwe Leiders gevonden’ en al het werk daar omheen. Het werd me steeds duidelijker dat van al het leiderschap dat ik in mijn werk liet zien, ik nauwelijks een fractie daarvan mee naar huis nam. Daar hoopte ik teveel, klaagde teveel, huilde teveel en liet ik me teveel meenemen in een situatie die ik niet wilde. Het bizarre is dat ik dit pas zag, toen ik me sterk genoeg voelde om los te laten. Wat ik moest loslaten was mijn ideaal: mijn droom van een ‘normaal’ gezin. ‘Loslaten vergt vaak meer moed dan vasthouden’, las ik ergens in een tweet van Jan Bommerez en die woorden bleven maar nagalmen in mijn hoofd. Nu, een half jaar later, heb ik ze wel begrepen.

Ik geloof dus nog steeds en misschien nog wel meer in leiderschap. Dat je veel in eigen handen hebt en dat het gaat om om te gaan met wat er is. Niet teveel in het verleden te blijven hangen en niet teveel hopen op dat wat komen gaat. Ik surf graag en dat lukt alleen als ik gefocussed ben op de golf en me durf te laten gaan.

Leiderschap in organisaties gaat ook steeds meer om lef en jezelf laten zien. ‘Leiderschap is de combinatie van kracht en kwetsbaarheid in hetzelfde moment’, zegt Raymon Geurts in mijn boek. Natasja Bovee zegt daarin: ‘leiderschap gaat over jezelf niet groter en kleiner maken dan je bent’. Mijn inschatting daarnaast is dat leiderschap steeds minder wordt gekoppeld aan een functie, maar een belangrijke attitude van de medewerker zelf wordt.

Leiderschap in organisaties zorgt ervoor dat organisaties gaan overleven in deze crisistijden. We zoeken mensen die hun best doen, gedreven, geïnspireerd zijn en intrinsiek gemotiveerd zijn. We zoeken, kortom, leiders. Die leiders krijgen we steeds meer als we hier ruimte aan geven, vertrouwen. De leiders die leiderschap faciliteren in crisistijden, zijn dus de leiders waarnaar we op zoek zijn. Geen egogedreven zenders, maar ‘gewoon’ aardige mensen die zelf veel leiderschap laten zien en werken volgens de nieuwe 3 R’en: Richting geven, Ruimte bieden en Resultaten boeken. Die genoeg visie hebben om een inspirerende, avontuurlijke koers uit te zetten, het vermogen hebben (en genoeg egobewustzijn) om dan de anderen zelf de weg ernaar toe te laten ontdekken en het lef hebben om mensen aan te spreken op hun resultaten. Mensen die zichzelf kennen en daarmee om kunnen gaan. Die excuses aanbieden als ze fouten maken en applaus geven aan de mensen die dat verdienen. Die mensen zoeken we. En dat zoeken we ook steeds meer in onszelf.

Ik vind soms verrassend veel leiderschap in mezelf en soms verrassend weinig. Leiderschap is misschien wel juist de combinatie van ambitie en realiteit. Geloven in dat veel kan in deze wonderlijke wereld en tegelijkertijd het doen met wat zich aandient. Ik ben dus zeker niet het rolmodel als het gaat om ten alle tijde leiderschap laten zien. Ik ben wel het rolmodel als het gaat om het werken aan, worstelen met, en bovenal geloven in leiderschap. En dit doorgeven aan anderen. Zoals nu J.


Als je dit vindt, dan zou ik het heel fijn vinden als je op me stemt via: http://www.lofnextrolemodel.nl/members/ticapeeman/

Het gaat niet goed...

Misschien is dit wel mijn spannendste blogbericht tot nu toe. Het gaat niet goed met mijn/ons bedrijf VIStrainingen. Nadat we vorig jaar met hard werken nog een mooi resultaat haalden, is het nu zwaar weer. De open trainingen lopen heel slecht en in company is het onvoorspelbaar; grote opdrachten worden uitgesteld en dan komen er weer ineens toch weer wat dingetjes binnen. Sprokkelen noemen we het. En we weten echt niet of we hier goed doorheen komen. Het gekke is dat het najaar helemaal vol dreigt te lopen en dat we nu veel te weinig werk hebben.

En ik schrijf het omdat ik vind dat ik ook hier wel transparant in moet zijn. Dat is niet mijn sterkste kant; ik speel liever mooi weer. Ik vind het heel pijnlijk om toe te moeten geven dat het niet goed gaat en heb al honderd keer naar mezelf gekeken wat ik nou heb laten liggen, wat ik niet goed het gedaan. Volgens mijn collega's ben ik niet zo almachtig en is het ook gewoon crisistijd.

Als ik echter de berichtgeving om me heel volg, dan lijkt het of het met de meeste anderen goed gaat. De twitteraars melden het ene succes na het andere. Partners zeggen me 1-op-1 meestal wel dat het niet goed gaat, maar sluiten meestal af met 'maar we komen er wel doorheen'. En ergens denk ik dat het niet kan; het kan niet zo zijn dat het met iedereen economisch goed gaat. Grote organisaties zijn daar niet zo moeilijk in; die geven gewoon aan dat ze grote verliezen leiden. Maar het lijkt wel als het om kleinere bedrijven gaan met wellicht identificeerbare mensen, dan blijft het stil.

Het is ook logisch; gewonde dieren trekken zich terug. Maar we leven in een wereld waarin we juist uit die onbewuste veilige patronen willen stappen. Een bewuste stap willen maken om bijvoorbeeld transparantie en kwetsbaarheid te tonen hoor ik overal en niet in de laatste plaats van mezelf. En uiteindelijk gaat het om het echt doen, het lef tonen en risico nemen. Want zo voelt het zeker; ik vind het vreselijk spannend om dit nu te schrijven en heb het idee dat ik een groot risico neem. 'Wellicht lezen klanten dit en denken ze dat we geen goed bedrijf zijn', dat soort overtuigingen en angsten spoken door mijn hoofd.

Maar ja, 'you teach what you preach'. En dus vind ik dat ik geen boeken kan schrijven over kwetsbaarheid en transparantie, als ik dat zelf ook niet laat zien. So, here goes nothing: het gaat niet goed met VIStrainingen.

En dat is mooi k...

vertrouwen ten tijde van crisis; eigen casus

Ik was het vergeten, eerlijk is eerlijk. Maar gisteren zat ik met Vincent van Harte te praten over wat we bij VIStrainingen hadden gedaan toen de crisis ook in ons bedrijf zijn intrede deed. En terwijl ik dat zat te vertellen, werd ik ter plekke weer heel trots hoe dat was gegaan. Vincent vond het een prachtig verhaal over hoe vertrouwen in crisisituaties werkt en dus bij deze...

Zoals gezegd, in het voorjaar werd ons duidelijk dat de omzet er niet goed uitzag. Aanmeldingen bleven achter en ook ons in company werk kwam niet echt door. We hadden een VISdag gepland om de zomermaanden te bespreken en te bespreken wat we met de salarissen gingen doen (het idee was dat we de salarissen meer zelf gingen bepalen).

Ten eerste had Manon een prachtig document voorbereid over de verschillen tussen junior, medior en seniortrainers (ongevraagd, wel gewenst). Dit omdat er voorheen weinig duidelijkheid was over wie waar stond en wat er van je verwacht werd in je ontwikkeling. Met de verduidelijking en verdere invulling wat we als bedrijf verwachtten van de verschillende 'soorten' trainers kwam veel overzicht. Invulling van de functies werd gekoppeld aan targets, maar ook aan andere aspecten als begeleiding nieuwe trainers, complexiteit van opdrachten, enz. De indeling was snel duidelijk en vervolgens vertelde iedereen zelf waar hij of zij vond waar hij stond. Dus wat voor trainer je was (junior, medior of senior) en wat daarmee ook wat je ontwikkeling was. Superhelder en iedereen kon zichzelf haarfijn neerzetten. Wat feedback erbij en hopla; een hoop rust in onderlinge verschillen.

Dat was dat.

Vervolgens de spannende discussie over de financien. Ik had een cash flow analyse voorbereid voor de zomermaanden (altijd magere maanden omdat er geen trainingen worden uitgevoerd, maar nu dus nijpender) en die liet zien wat we tekort kwamen. Coen stelde toen voor dat we de discussie over de bepaling van salarissen tot na de zomer gingen uitstellen en gezien de cijfers stelde hij voor de salarissen te bevriezen. Het voorstel werd zonder enige discussie aangenomen...

Er werd uitgerekend wat er nodig was om de zomer goed door te komen. Vervolgens werd bekeken wat er uitstond aan leads en welke acties konden leiden tot aanmeldingen. Er werd tevens ingeschat hoeveel procent kans de lead maakte om tot een opdracht te komen. Dat waren gelukkig veel leads en kansen. Alle leads werden verdeeld over de VISsen en ook de acties die we nog konden doen om meer omzet te halen. Vervolgens werd nog een actielijst gemaakt van de projecten die we in de zomer gingen doen. Afgesproken werd om 2-wekelijks de cashflowanalyse te bespreken en dat was dat...

Ik was vreselijk trots op die dag, mijn collega's en ons bedrijf. Zoveel ondernemerschap, verantwoordelijkheidsgevoel en actiebereidheid bij elkaar, was om stil van te worden.

En dat ben ik nog steeds...

Ik bedacht me vandaag dat het moeilijk is om somber te zijn als de zon zo schijnt. Is dat waar? Ik weet het eigenlijk niet. Het is wel net zo logisch om te veronderstellen dat vertrouwen meer kans maakt als het goed gaat in een organisatie. En wantrouwen meer als het slecht gaat met organisaties. We zien dat ook wel in deze crisis; veel organisaties kruipen in hun hok en kijken met scheve ogen wat hun concurrenten doen. Blijf dan maar eens open, nieuwsgierig om je heen kijken als je 'leven' in gevaar is. Dat lijkt je reinste zelfmoord te zijn. Of toch niet? Ik denk dat het anders kan, maar dat vereist een enorme stellige keuze om bijna naief vanuit vertrouwen te werken. Vertrouwen in goede tijden kan iedereen, maar blijf je ook staan als het erop aan komt? En geef je toe dat het niet goed gaat. Ik vind dat heel moeilijk. Toegeven dat het niet goed gaat. Gelukkig speelt het nu niet bij ons. Of trap ik nu in mijn eigen valkuil? Gelukkig schijnt de zon...